Is burn-out een taboe bij zelfstandigen?
Burn-out deel 3
Uit recent onderzoek blijkt dat zelfstandigen zichzelf minder vatbaar vinden voor een burn-out dan loontrekkenden. Is dit echt zo of verwaarlozen zelfstandigen hun mentaal welzijn? Waarop kunnen ze letten?
Valérie Heremans van de Nederlandse levensverzekeraar NN en Elke Geraerts, burn-out expert en CEO van Better Minds at Work lichten toe.
Uit cijfers van het Riziv blijkt een globale toename van 46% van langdurige burn-outs en depressies in vijf jaar tijd. Bij zelfstandigen steeg het aantal langdurige arbeidsongeschikten door burn-out en depressie met 59%. ‘Toch merken we in onze barometer dat de meeste zelfstandigen zich weinig zorgen maakt om een burn-out te krijgen’, vertelt Valérie Heremans.
Het is een typisch voorbeeld van ontkenning, weet Elke Geraerts. Zij is als doctor in de psychologie gespecialiseerd in burn-out en veerkracht. ‘Ons brein is sterk in het ontkennen van signalen en we gaan gewoon door op karakter en ambitie.’ Dit is iets wat veel zelfstandigen wellicht herkennen.
Veerkracht is eindig
Tijdens corona werd onze veerkracht op de proef gesteld. Lockdowns en thuiswerken verplichtten mensen om op zoek te gaan naar andere manieren van werken. Veel zelfstandigen moesten zichzelf ‘heruitvinden’. ‘Het veerkrachtexperiment’, noemt Elke Geraerts dit. ‘Ons brein leert vlot nieuwe gewoontes aan. Tijdens de pandemie hebben zelfstandigen hun veerkracht versterkt en leerden ze om wendbaar te zijn. Maar met de energiecrisis en de stijgende inflatie zou die veerkracht voor velen stilaan wel eens op kunnen zijn.’
‘Vooral financieel hebben zelfstandigen het zwaar en velen proberen dit te compenseren door nóg harder te werken’, weet Valérie Heremans. ‘Zes op de tien ondernemers hebben hun manier van werken aangepast, waarvan 27 procent door meer te werken’. Het risico om over hun grenzen te gaan is dus reëel.
Er is intussen voldoende kennis over de symptomen van een burn-out. ‘Toch zien we dat mensen uit onwetendheid steeds blijven doorgaan en de symptomen negeren, om dan plots uit te vallen’, aldus Elke Geraerts. Wat zijn dan de signalen waarop mensen moeten letten? ‘Er zijn fysieke, mentale en cognitieve signalen. Dat gaat van hartkloppingen, meer zweten en emotioneel overreageren tot verstrooid en vergeetachtig zijn. Iedereen heeft ook individuele signalen die wijzen op te veel stress.’
Veilige omgeving
Voorkomen is beter dan genezen, weten Elke Geraerts en Valérie Heremans. ‘Je hebt hiervoor een omgeving nodig waar je je eerlijk en kwetsbaar kan opstellen. Wanneer je open bent over je klachten en de stress die je ervaart, kunnen mensen je waarschuwen als je over je grenzen gaat. Het gezin en het sociale netwerk zijn hierbij essentieel.’
Inzetten op burn-out preventie is dus nodig, aangezien niet alleen de zelfstandige maar ook de gezondheidszorg en de sociale zekerheid onder druk staan. De financiële en zakelijke kant van hun onderneming nemen zelfstandigen op tijd en stond onder de loep. Het is even belangrijk om na te gaan hoe je er als persoon aan toe bent en welke risico’s je loopt.